علت اصلی ترس از مدرسه یا مدرسه هراسی، اضطراب کودک به دلیل جدایی از والدین و قرار گرفتن در یک محیط جدید است. معمولاً مدرسه هراسی در کودکانی که امنیت پایین و وابستگی بالا دارند، مشاهده می‌شود. امتناع از رفتن به مدرسه در میان دختران و پسران‌دانش آموز به یک اندازه رایج است و معمولا کلاس اولی‌ها بیشتر با این مشکل روبرو می‌شوند.

اگر پس از کلاس اول، واکنش‌های مدرسه هراسی و گریز از مدرسه در فرزند شما مشاهده شود، علت آن ترس از جدایی از خانواده نیست بلکه وجود مشکلاتی در محیط مدرسه است که موجب ایجاد اضطراب در کودک می‌شود. به طور مثال ممکن است دانش‌آموز با معلم و همکلاسی‌های خود ناسازگار باشد یا قربانی قلدری توسط یکی از همکلاسی ها یا دانش آموزان سال بالایی قرار گرفته باشد.

نشانه های ترس از مدرسه در کودکان

مدرسه هراسی با حالت‌هایی مانند گریه، داد و فریاد کردن، لجبازی و قشقرق به پا کردن، تمارض به مریضی، مقاومت در برابر ترک خانه، پرت کردن کیف و کتاب و نپوشیدن روپوش مدرسه همراه است.

کودکان مبتلا به اختلال اضطراب جدایی نسبت به جدایی از والدین یا دور شدن از خانه، اضطراب مفرط، ناتوان کننده و نامتناسب با سن خود را نشان می‌دهند. این گونه ترس‌ها ممکن است در کودکان به صورت احساس اضطراب مبهم ، لکنت زبان، شب ادارای یا دیدن کابوس های شبانه بروز کند.

در کودکان بزرگ‌تر شکایت‌های جسمانی خاص یا اظهار ناراحتی عمومی در مدرسه متداول است و به طوری که باعث می‌شود کودک به خانه بازگردانده شود. کودکان مبتلا هنگام جدایی از والدین خود بی‌تاب می‌شوند و به هر عذر و بهانه‌ای متوسل می‌شوند تا دوباره پیش پدر و مادرشان برگردند. این دسته از کودکان به خاطر درخواست‌های مکرر برای خارج شدن از کلاس درس، نگرانی‌شان نسبت به جدایی از والدین و غیبت‌های مکرر از مدرسه عملکرد تحصیلی ضعیفی دارند.

چه کودکانی بیشتر دچار ترس از مدرسه می شوند؟

• کودکان دارای وابستگی بیش از حد به اعضای خانواده،

• کودکانی که تجربه بیرون ماندن از خانه ندارند،

• کودکانی که اعتماد به نفس پایینی دارند،

• کودکان منزوی و گوشه‌گیر و

• کودکان معلول

بیش از سایر کودکان در معرض مدرسه هراسی قرار دارند.

عواملی تشدید کننده ترس از مدرسه در دانش آموزان

• درگیری و دعوای پدر و مادر،

• نقص جسمانی کودک،

• معلم سختگیر،

• تنبیه در مدرسه،

• مقررات و ضوابط  سخت مدرسه،

• درگیری و کتک کاری با دیگر بچه‌ها در مدرسه و

• تولد فرزند جدید

از جمله عواملی است که مدرسه هراسی کودکان را بیشتر می کند.

درمان ترس از مدرسه در کودکان دبستانی

1. بهتر است والدین از همراهی با فرزند خود در مدرسه خودداری کرده و فقط از دور او را نظاره کنند.

2. دانش‌آموز در دقایق ابتدایی جدایی از والدین و دورشدن از آنها باید بتواند آنان را از فاصله دور مشاهده کند اما بهتر است به تدریج معلم و سایر اولیای مدرسه کودک هراسان را از حوزه دید والدین خارج کنند.

3. همچنین آموزگاران و اولیای مدرسه می‌توانند دانش‌آموز هراسان را در آغوش کشیده و توجه او را به جذابیت‌های محیط جدید و همکلاسی‌ها جلب کنند تا از میزان هراس کاسته شود.

4. شما نمی توانید کودک خود را مجبور کنید که مدرسه را دوست داشته باشد، ولی می توانید در کودک ایجاد اعتماد و امنیت کنید. می توانید کمک کنید با احساساتش کنار بیاید و او را به سوی راه حلی احتمالی هدایت کنید.

5. برای ماندن در منزل و مدرسه نرفتن شرایط مشخصی تعیین کنید. اگر کودک بیمار است باید در رختخواب بماند و حق نداشته باشد با دوستانش بازی کند.

6. علت نرفتن به مدرسه را پیدا کنید. سعی کنید بدانید چه عاملی در مدرسه کودکتان را آزار می دهد که از رفتن به آنجا خودداری می کند.

7. با کودک خود صحبت کنید و او را تشویق کنید تا تمام خبرها و اتفاقاتی را که باعث می شوند تا او به مدرسه نرود را برای شما بگوید.

8. کودک را به برقراری روابط اجتماعی تشویق کنید. در واقع تلاش کنید که کودک در مدرسه برای خود دوستانی بیابد.

9. به غر زدن کودک توجه نکنید. به جای آن، نظرات مثبت و اشتیاق کودک را به مدرسه رفتن تشویق کنید و به او پاداش دهید.

10. به کودک برای مرتب رفتن به مدرسه امتیاز بدهید. تا به تدریج کودک برای رفتن به مدرسه با تمایل اقدام کند.

11. با توجه به اینکه امتناع از مدرسه رفتن اغلب با اختلالات روانپزشکی مانند اضطراب و افسردگی در کودک همراه است باید مشکلات کودک توسط یه متخصص روانشناس به موقع شناسایی شود تا بتوان برای درمان آن راهکارهای مناسب ارائه داد.

با وجود بهترین تلاش های والدین برای شناخت کودک  خود، برخی اوقات به نظر می رسد مشکلات نوجوان شان برای آنها غافلگیر کننده است. در مواجهه با مشکلات رفتاری و هیجانی (مانند رفتارهای پرخطر غیر قابل کنترل) باید حتماً از روانشناس متخصص کودک کمک بگیرید.